Hoe sterven ouderen met kanker thuis en in woonzorgcentra?

De komende jaren zal de proportie ouderen in de samenleving blijven groeien, en daarmee ook de proportie van ouderen met kanker. Dit onderzoek heeft als doel de zorg in de laatste drie maanden van het leven te beschrijven in de twee belangrijkste settings waar ouderen verblijven, thuis en woonzorgcentra. Specifiek worden behandeldoelen gedurende de laatste 3 levensmaanden, voorafgaande zorgplanning, en verhuis tussen zorgsettings bestudeerd.

Methode

Nationale studie onder het Belgische netwerk van Huisartspraktijken in 2009-2010. De peilartsen vulden op wekelijkse basis een retrospectieve vragenlijst in over alle patiënten uit hun praktijk die zijn overleden. Patiënten van 65 jaar of ouder die door of met kanker gestorven zijn, zijn in deze studie geïncludeerd, waarvan 434 thuis en 75 in een woonzorgcentrum verbleef.

Resultaten

Drie maanden voor het overlijden werd een palliatief behandeldoel belangrijk geacht voor 74% van de thuiswonende ouderen met kanker en 71% van de ouderen met kanker in een woonzorgcentrum. De huisarts was op de hoogte van een voorkeur voor een plaats van sterven voor 17% van de thuiswonende ouderen en 22% van de ouderen in een woonzorgcentrum; medische behandelingen die de patiënt al of niet zou wensen aan het levenseinde voor respectievelijk 37% en 26%; en een voorkeur voor een vertrouwenspersoon voor respectievelijk 17% en 22%. In de laatste drie levensmaanden ondervond 73% van de thuiswonende ouderen minstens één verhuis tussen zorgsettings en ouderen in een woonzorgcentrum 40%. Van de thuiswonende ouderen stierf 39% in het ziekenhuis, van de ouderen in een woonzorgcentrum 14%. Gecontroleerd voor demografische karakteristieken hadden thuiswonende ouderen significant meer kans op verhuizen tussen zorgsettings (OR=3,07, 95%CI=1,72-5,5) en om in het ziekenhuis te sterven (OR=3,51, 95%CI=1,66-7,41) terwijl behandeldoelen en voorkeuren niet verschilden.

Conclusie

Er zijn opvallende gelijkenissen tussen ouderen met kanker die thuis wonen of ouderen met kanker in het woonzorgcentrum. Zowel algemene behandeldoelen als belangrijke elementen van voorafgaande zorgplanning zijn vergelijkbaar. Vooral het risico op discontinue zorg door multiple transities tussen zorgsettings, hoewel hoog in beide settings, is een grotere uitdaging voor ouderen met kanker die thuis wonen.

Auteurs

Yolanda W.H. Penders, Judith Rietjens, Sarah Moreels, Joachim Cohen, Lieve Van den Block

Vrije Universiteit Brussel