‘Mantelzorg, onzichtbaar maar onmisbaar’

(Brussel, 9 oktober 2015) Kom op tegen Kanker bracht de ervaringen van 120 mantelzorgers van kankerpatiënten in Vlaanderen in kaart. Vandaag verschijnen de resultaten in een onderzoeksrapport. Uit het onderzoek blijkt dat de problemen van mantelzorgers meestal onzichtbaar blijven voor zorgverleners. Dat is problematisch aangezien de belasting vaak zo groot is dat ze er zelf dreigen onderdoor te gaan, met alle gevolgen van dien voor de patiënt. Kom op tegen Kanker roept de ziekenhuizen en ziekenfondsen daarom op systematisch en proactief de problemen van mantelzorgers te screenen in plaats van te wachten tot mantelzorgers zelf met hun problemen naar hen komen. De meeste mantelzorgers doen dat immers niet uit eigen beweging: ze cijferen zichzelf vaak weg in het belang van de patiënt.

Kom op tegen Kanker bracht voor de eerste keer in Vlaanderen zoveel verhalen van mantelzorgers van kankerpatiënten in kaart. Uit 104 getuigenissen en 16 diepgaande interviews met mantelzorgers blijkt dat ze hun rol van informele zorgverlener niet goed kunnen opnemen omdat ze te weinig betrokken worden bij de zorg en de behandeling van hun naaste met kanker. Ze zijn vaak onvoldoende voorbereid wanneer ze de zorg thuis moeten overnemen. En het ontbreekt hen aan informatie over beschikbare hulp thuis, zoals oppashulp en respijtzorg. 

Bovendien gaan veel mantelzorgers over hun grenzen waardoor ze overbelast raken. Daardoor krijgen zij zelf fysieke en psychosociale problemen die niet alleen hun eigen gezondheid hypothekeren, maar ook de zorg voor de patiënt. Veel mantelzorgers dragen de psychosociale belasting alleen, voelen zich eenzaam en niet begrepen door hun naaste omgeving en zorgverleners, zo blijkt uit de getuigenissen en interviews.

Die problemen blijven meestal onder de radar van zorgverleners waardoor ondersteuning voor mantelzorgers uitblijft. De getuigenissen en interviews geven aan dat er nog veel werk aan de winkel is voor ziekenhuizen en thuiszorgorganisaties om problemen waarmee mantelzorgers geconfronteerd worden, tijdig te detecteren. Er bestaan al een aantal best practices, maar van systematische en proactieve aandacht voor de noden en problemen van mantelzorgers is er geen sprake.

Nochtans wordt vandaag de dag steeds meer van mantelzorgers verwacht. Ze spelen een cruciale rol om de uitdagingen waar onze gezondheidszorg voor staat, zoals de vergrijzing, de verschuiving van ziekenhuiszorg naar thuiszorg en het chronisch worden van kanker en ander ziektes, het hoofd te bieden. Kom op tegen Kanker pleit daarom voor een omvattend mantelzorgbeleid en formuleert in zijn onderzoeksrapport 14 voorstellen om dat vorm te geven. Kom op tegen Kanker vraagt onder andere:

- aan ziekenhuizen en ziekenfondsen om de noden en problemen van mantelzorgers systematisch te screenen en gepaste zorg aan mantelzorgers aan te bieden. De psychosociale ondersteuning van mantelzorgers behoort tot de expliciete opdracht van de psychosociale supportteams in de ziekenhuizen. Ook de diensten maatschappelijk werk van de ziekenfondsen hebben de opdracht om mantelzorgers bij hun zorgvraag te ondersteunen en naar gepaste thuiszorg te leiden.

- aan ziekenhuizen en thuiszorgorganisaties om de mantelzorger voor te bereiden op zijn rol van informele zorgverlener thuis door informatie, vaardigheidstraining en psycho-educatie op maat.

- aan ziekenhuizen en ziekenfondsen om te investeren in transmuraal overleg en zorgbegeleiding voor de patiënt en zijn mantelzorger zodat de continuïteit van zorg thuis gegarandeerd is. 

- aan Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Jo Vandeurzen, om een hervorming en uitbreiding van de Vlaamse zorgverzekering te onderzoeken zodat mantelzorgers van kanker- en andere chronische patiënten sneller kunnen worden geïdentificeerd en adequaat ondersteund. 

- dat de termijnen van de verlofregelingen voor beroepsactieve mantelzorgers worden uitgebreid in de tijd zolang een zware zorgsituatie duurt. Mantelzorgers zouden die verlofregelingen ook flexibeler moeten kunnen opnemen. Bovendien moeten de sociale rechten van beroepsactieve en werkzoekende mantelzorgers worden gevrijwaard tijdens de periode van mantelzorg.

Voor meer info, zie een samenvatting met de 14 aanbevelingen en het volledige rapport.

(einde persbericht)

Voor meer informatie kunt u terecht bij Hans Neefs, expert kankerzorg bij Kom op tegen Kanker, 0485 47 65 36,ward.rommel [at] komoptegenkanker.be (subject: ) ()

Voor meer informatie over Kom op tegen Kanker kunt u terecht bij Marc Michils, algemeen directeur Kom op tegen Kanker, 0475 42 78 80, marc.michils [at] komoptegenkanker.be ()