U bent hier

Eindwerk psycho-oncologie 2016-2018: Vaginale stenose en zijn psychoseksuele consequenties na pelviene bestraling: onderzoek bij hulpverleners in kader van sensibilisatie

Wanneer de vagina in het bestralingsgebied ligt, kunnen vrouwen ernstige neveneffecten ervaren. Vergroeiing en vernauwing van de vaginawand kan seksuele gemeenschap en gynaecologisch onderzoek bemoeilijken. Het is belangrijk dat vrouwen tijdig informatie krijgen over deze neveneffecten en hoe ze hiermee kunnen omgaan. Toch wordt deze informatie hen vaak niet meegedeeld omwille van verschillende redenen (bijvoorbeeld het bezitten van onvoldoende kennis, deze taken niet tot het eigen takenpakket beschouwen,..).

De doelstelling van ons onderzoek is tweeledig: 1. Hulpverleners sensibiliseren en kennis bijbrengen door deze onderling te delen, 2. Hulpverleners aansporen tot het aanstellen van minstens één referentiepersoon per ziekenhuis die de verantwoordelijkheid op zich neemt om bijwerkingen en (preventieve) maatregelen met patiënten te bespreken en hen hierin te ondersteunen.

Onderzoeksopzet  

Er wordt een groepsdesign opgesteld waarbij het onderzoek bestaat uit drie fasen: voormeting – workshops – nameting. In de voormeting geven hulpverleners via een vragenlijst aan welke info ze aan patiënten zouden geven over vaginale stenose en psychoseksuele neveneffecten, welke preventieve maatregelen ze zouden adviseren, en of ze dit als hun taak beschouwen. Daarna volgen één à twee workshops waarin onder andere de resultaten uit deze vragenlijsten besproken worden en er guidelines meegegeven worden vanuit de literatuur en klinische praktijk. De workshops hebben als doel de hulpverleners te sensibiliseren en hen aan te sporen tot het aanstellen van minstens één referentiepersoon per ziekenhuis. Na de workshops wordt via dezelfde vragenlijst als in de voormeting nagegaan of de kennis en het verantwoordelijkheidsgevoel van de hulpverleners veranderd is.

Resultaten  

Bij vergelijking van voor- en nameting zijn belangrijke (maar soms niet significante) verschillen waarneembaar. Na de workshops geven hulpverleners bijvoorbeeld minder vaak aan dat ze onvoldoende kennis bezitten. Toch lijkt deze kennis te variëren naargelang de inhoud van de vraag. Topics waar beperkte kennis rond blijft bestaan gaan voornamelijk over het praktische gebruik van (preventieve) maatregelen en contra-indicaties. Daarnaast is er enige verandering in het verantwoordelijkheidsgevoel van de hulpverleners. Men is immers meer dan voordien overtuigd zelf het initiatief te moeten nemen om er met patiënten over te spreken. Toch uit zich dit niet altijd in het gedrag. Men blijft vaak vinden dat het spreken en ondersteunen niet tot het eigen takenpakket hoort. Daarnaast merken we wel dat er na de workshops een verandering is op vlak van referentiepersonen. Men is niet enkel meer overtuigd van de noodzaak van referentiepersonen – ze worden na de workshops ook vaker aangesteld dan voordien.

Klinische, maatschappelijke en/of wetenschappelijke relevantie  

Onafhankelijk of hulpverleners al dan niet aan de workshops hebben deelgenomen, zijn ze via de vragenlijst bewust gemaakt van de mogelijke (psycho)seksuele gevolgen van pelviene bestraling en het belang van ondersteuning van deze patiënten. De meeste hulpverleners geven dan ook aan dat ze vinden dat het gebruik van dilatatoren standaard geadviseerd zou moeten worden.
Voor een verdere vertaling naar de praktijk zou men in toekomstige overlegmomenten bepaalde programma’s kunnen uitwerken waarin vrouwen die in het kleine bekken bestraald worden alle mogelijkheden krijgen voor een optimale begeleiding. De vrouwen zouden hierin onder andere steeds de nodige informatie krijgen over vaginale stenose en psychoseksuele neveneffecten opdat ze zelf kunnen beslissen om al dan niet gebruik te maken van (preventieve) maatregelen. Als dergelijke programma’s effectief blijken te zijn, kunnen ze in de toekomst ook op grotere schaal uitgewerkt worden.

Auteur: 
Lieve Gielen
X

Op de hoogte blijven van ons nieuws, onze artikels en opleidingen? Schrijf je snel in voor onze nieuwsbrief!